Pradhan Mantri Mudra Yojana In Marathi : प्रधानमंत्री मुद्रा योजना

Pradhan Mantri Mudra Yojana In Marathi : देशात स्वयंरोजगार वाढावा या उद्देशाने केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY) सुरू केली आहे. या योजनेतून लघुउद्योगांना कर्ज देऊन प्रोत्साहन दिले जाते. एप्रिल 2015 मध्ये ही योजना सुरू करण्यात आली होती. ८ एप्रिल २०१५ रोजी २०,००० करोड रुपये भांडवल असलेल्या MUDRA बँकेचे म्हणजेच मायक्रो युनिट्स डेव्हलपमेंट आणि रिफायनान्स एजन्सीचे उद्घाटन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी केले.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेचा (पीएमएमवाय) उद्देश्य?

केंद्र सरकारच्या मुद्रा योजनेचे (पीएमएमवाय) दोन उद्देश्य आहे. पहिले स्वंयरोजगारसाठी सुलभ कर्ज उपलब्ध करून देणे व दुसरे छोट्या उद्योगांच्या माध्यमातून रोजगार निर्मिती करणे. जर तुम्ही आपला स्वत:चा व्यवसाय सुरू करण्यासाठी उच्छुक असाल आणि तुम्हाला भांडवलाची समस्या सतावत असेल तर तुम्ही केंद्र सरकारच्या पीएमएमवाय योजनेच्या माध्यमातून आपले स्वप्न साकार करू शकता.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (पीएमएमवाय) सुरु होण्यापूर्वी छोट्या उद्योगासाठी बँकेतून लोन घेण्यासाठी अनेक औपचारिकता पूर्ण कराव्या लागत होत्या. कर्जसाठी गॅरंटीही द्यावी लागत होती. या कारणामुळे अनेक लोक आपला स्वत:चा व्यवसाय तर सुरु करण्यास इच्छुक होते मात्र बँकेतून कर्ज घेण्यासाठी कचरत होते. सहज कर्ज मिळाल्याने लोक स्वंयरोजगार करण्यासाठी प्रेरित होतील आणि यामुळे मोठ्या प्रमाणात रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील असा विचार करून मुद्रा योजना सुरु करण्यात आली. कमीत कमी कागदपत्र दाखवून या योजनेचा फायदा लघु रोजगारांना कसा करून देता येईल यावर या योजनेचा भर आहे.

शिशु, किशोर आणि तरुण प्रकार

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेअंतर्गत तीन प्रकारची कर्जे दिली जातात, ती म्हणजे शिशु, किशोर आणि तरुण. शिशूमध्ये, अर्जदार 50,000 रुपयांपर्यंतच्या कर्जासाठी अर्ज करू शकतो. किशोरमध्ये, अर्जदाराला 50,001 ते 5,00,000 पर्यंत कर्ज दिले जाते. त्याचबरोबर तरुण योजनेसाठी अर्ज करणाऱ्या व्यक्तीला 5,00,001 ते 10,00,000 पर्यंतचे कर्ज दिले जाते. प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेत कर्जाची कमाल मुदत ५ वर्षे आहे.

मुद्रा लोनसाठी पात्र संस्था

मुद्रा योजनेंतर्गत कर्ज फक्त सेवा, उत्पादन आणि व्यापार क्षेत्रात गुंतलेल्या खालील संस्थांद्वारे मिळू शकते:

• व्यक्ती, गैर-नियोजित व्यावसायिक आणि स्टार्टअप
• एमएसएमई MSME
• दुकानदार, रस्त्यावरील विक्रेते, किरकोळ विक्रेते, व्यापारी, छोटे उत्पादक आणि कारागीर
• एकल मालकी, भागीदारी फर्म, मर्यादित दायित्व भागीदारी (LLP), आणि इतर व्यावसायिक संस्था

मुद्रा लोनचे फायदे

Benefits Of Pradhan Mantri Mudra Yojana In Marathi प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेत कर्ज घेण्याचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे बँक किंवा इतर कोणत्याही संस्थेकडून कर्ज घेण्यासाठी तुम्हाला कोणतीही सुरक्षा जमा करण्याची गरज नाही. यावर सरकार तुमच्या कर्जाची हमी देते. यावर प्रक्रिया शुल्क देखील खूप कमी आहे. यासोबतच महिला, अनुसूचित जाती, अनुसूचित जमाती आणि अल्पसंख्याक लोकांना या योजनेंतर्गत कर्ज घेण्यावर व्याजदरात सूट दिली जाते. साधारणपणे, खाजगी/सार्वजनिक क्षेत्रातील बँका आणि NBFC सुमारे 7-10 कामकाजाच्या दिवसांत कर्ज मंजूर करतात.

• कौलैटरल-मुक्त कर्ज – बँक/NBFC मध्ये कोणत्याही संपार्श्विक किंवा सुरक्षा ठेवीची आवश्यकता नाही
• शून्य ते नाममात्र प्रक्रिया शुल्क आणि कमी व्याजदर
• महिला उद्योजकांसाठी व्याज सवलत
• भारत सरकारच्या क्रेडिट गॅरंटी स्कीम्स अंतर्गत कव्हर केलेले कर्ज
• ते मुदत कर्ज, कार्यरत भांडवल कर्ज आणि ओव्हरड्राफ्ट सुविधा म्हणून वापरले जाऊ शकते
• सर्व बिगरशेती उद्योग, म्हणजे लहान किंवा सूक्ष्म कंपन्या मुद्रा कर्ज घेऊ शकतात
• एससी/एसटी/अल्पसंख्याक लोक विशेष व्याजदरावर मुद्रा कर्ज घेऊ शकतात.

हे ही वाचा : अवघ्या २० रुपयांत मिळणार २ लाखांचे विमा संरक्षण

मुद्रा योजनेंतर्गत समाविष्ट व्यवसायांची यादी

मुद्रा योजनेंतर्गत समाविष्ट व्यवसायांची यादी खाली दिली आहे:-

• व्यावसायिक वाहने: यंत्रसामग्री आणि उपकरणांसाठी मुद्रा फायनान्सचा वापर ट्रॅक्टर, ऑटो-रिक्षा, टॅक्सी, ट्रॉली, टिलर, माल वाहतूक वाहने, 3-व्हीलर, ई-रिक्षा यांसारखी व्यावसायिक वाहतूक वाहने खरेदी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो.
• सेवा क्षेत्र उपक्रम: सलून, जिम, टेलरिंग शॉप्स, मेडिकल शॉप्स, रिपेअर शॉप्स, ड्राय क्लीनिंग आणि फोटोकॉपी शॉप्स इत्यादींचा व्यवसाय सुरू करणे.
• अन्न आणि कापड उत्पादन क्षेत्रातील उपक्रम: यामध्ये पापड, लोणची, आइस्क्रीम, बिस्किटे, जॅम, जेली आणि मिठाई बनवणे तसेच गावपातळीवर कृषी उत्पादनांचे जतन करणे यासारख्या विविध क्रियाकलापांचा समावेश होतो.
• व्यापारी आणि दुकानदारांसाठी व्यवसाय क्रियाकलाप: दुकाने आणि सेवा उपक्रमांची स्थापना, व्यापार आणि व्यावसायिक क्रियाकलाप आणि उत्पन्न मिळवून देणारे बिगर शेती उपक्रम
• मायक्रो युनिट्ससाठी इक्विपमेंट फायनान्स योजना: कमाल रु. 10 लाख. पर्यंत कर्ज
• कृषी संबंधित उपक्रम: कृषी दवाखाने आणि कृषी-व्यवसाय केंद्रे, अन्न आणि कृषी-प्रक्रिया युनिट, कुक्कुटपालन, मत्स्यपालन, मधमाशी पालन, वर्गीकरण, पशुपालन, प्रतवारी, कृषी-उद्योग, दुग्धव्यवसाय, मत्स्यव्यवसाय इ.

बँका/एनबीएफसी केवळ सेवा, व्यापार किंवा उत्पादनात गुंतलेल्या व्यक्तींना, उद्योगांना किंवा व्यवसायांना कर्ज देतात.

२०२२-२३ मध्ये मुद्रा लोन देणाऱ्या बँक

• एक्सिस बैंक
• इंडियन बैंक
• बजाज फिनसर्व
• कर्नाटक बैंक
• बैंक ऑफ बड़ौदा
• कोटक महिंद्रा बैंक
• बैंक ऑफ इंडिया
• लेंडिंगकार्ट फाइनेंस
• बैंक ऑफ महाराष्ट्र
• पंजाब नेशनल बैंक
• केनरा बैंक
• सारस्वत बैंक
• सेंट्रल बैंक ऑफ इंडिया
• स्टेट बैंक ऑफ इंडिया
• HDFC बैंक
• सिंडीकेट बैंक
• ICICI बैंक
• टाटा कैपिटल
• आईडीएफसी फर्स्ट बैंक
• यूनियन बैंक ऑफ इंडिया
• आईडीबीआई बैंक
• यस बैंक

साधारणपणे, खाजगी/सार्वजनिक क्षेत्रातील बँका आणि NBFC सुमारे 7-10 कामकाजाच्या दिवसांत कर्ज मंजूर करतात.

मुद्रा बँकेतून कर्ज घेण्यासाठी लागणारी कागदपत्रे

• ओळखीचा पुरावा – मतदान ओळख पत्र, आधार कार्ड इ.
• रहिवासी पुरावा उदा – लाईट बिल, घर पावती.
• आपण जो व्यवसाय करणार आहोत किंवा करत आहोत त्याचा परवाना व स्थायी पत्ता.
• व्यवसायासाठी लागणारे मटेरियल किंवा यंत्र सामुग्री इ. त्याचे कोटेशन व बिले.
• आपण ज्या व्यापाऱ्याकडून माल घेतला त्याचे पुर्ण नाव व पत्ता.
• अर्जदाराचे 2 फोटो.

महिलांसाठी मुद्रा लोन कसे मिळवायचे?

PMMY अंतर्गत मुद्रा योजना महिलांना व्यवसाय करण्यास प्रोत्साहित करते आणि यासाठी, बँका, NBFC आणि मायक्रो फायनान्स संस्था (MFIs) महिला उद्योजकांना कमी व्याजदरावर तारणमुक्त व्यवसाय कर्ज देतात. महिलांसाठी प्रधानमंत्री मुद्रा कर्जासाठी पात्रता निकष व्यक्ती आणि उद्योगांसाठी सारखेच आहेत. महिला उद्योजकांसाठी मंजूर केलेल्या कर्जाच्या रकमेवर खूप कमी किंवा शून्य प्रक्रिया शुल्क आकारले जाते.

महिला उद्योजकांसाठी मुद्रा योजनेअंतर्गत कमाल रु. 10 लाख. 1,00,000 पर्यंत कर्जाची रक्कम प्रदान केली जाते जी 5 वर्षांच्या कालावधीत परत केली जाऊ शकते.

मुद्रा कार्ड म्हणजे काय?

मुद्रा कार्ड हे मुद्रा कर्जदारांना त्यांच्या व्यवसायाची आणि वर्किंग भांडवलाची आवश्यकता पूर्ण करण्यासाठी जारी केलेले डेबिट कार्ड आहे. एकदा मुद्रा कर्ज मंजूर झाल्यानंतर, बँक/कर्ज देणारी संस्था कर्जदारासाठी मुद्रा कर्ज खाते उघडते आणि त्यासोबत डेबिट कार्ड जारी करते. कर्जाची रक्कम बँक खात्यात हस्तांतरित केली जाते जी कर्जदार त्याच्या व्यवसायाच्या गरजेनुसार भागांमध्ये किंवा टप्या-टप्याने काढू शकतो.

हेल्पलाइन/कस्टमर केअर नंबर

अनुक्रमांक राष्ट्रीय टोल-फ्री क्रमांक
1800-180-1111
1800-11-0001